Wat is hyperpigmentatie ?

De bruine vlekken die je teint ontsieren

Een heldere, egale teint wordt beschouwd als de weerspiegeling van een jeugdige en gezonde huid. Maar naarmate de jaren voorbijgaan, gaat je huid hier en daar vlekken vertonen, als het ware sporen die het leven heeft achtergelaten.
 
Dermatologen noemen die donkerder vlekken “gelokaliseerde hyperpigmentatie”. Die ontstaan geleidelijk aan onder invloed van allerlei inwendige en uitwendige factoren: vervuiling, teveel zon, veroudering, zwangerschap, acnelittekens, verstoringen van het hormonale evenwicht of erfelijke aanleg.
 
De grootste gemene deler hierbij is een verstoorde melanineproductie, want het is melanine die verantwoordelijk is voor het donkerder kleuren van je huid.

De rol van melanine voor een mooie “glow”

Melanine bepaalt in hoge mate de kleur van je huid, die kan gaan van wit over roze en olijfkleurig tot donkerbruin. De UV-stralen van de zon zijn als één van de belangrijkste factoren verantwoordelijk voor de aanmaak van melanine. Terwijl jij je koestert in hun warmte, prikkelen ze de diepere lagen van jouw huid om melanine naar het oppervlak te sturen. Dat verloopt in een proces van vier stappen, de zogenaamde melanogenese.

Eerst dringen de UV-stralen, en meer bepaald UVB, in de opperhuid en stimuleren er het enzym tyrosinase en zijn mediatoren. Tyrosinase is het belangrijkste enzym dat verantwoordelijk is voor de melanineproductie, die plaatsvindt in een cel die de melanocyt wordt genoemd. De melanine wordt dan naar de keratinocyten getransporteerd en beweegt naar het huidoppervlak toe. De met melanine gevulde cellen kleuren de buitenlaag van de huid. Die kleur verdwijnt geleidelijk aan weer tijdens het natuurlijke vernieuwingsproces van de huidcellen.

Melanine geeft je in de zomer dus je bruine kleurtje. Dat gezonde, gelijkmatige tintje blijft een paar maanden zitten.

Soms gebeurt het echter dat bepaalde melanocyten niet stilvallen en voortdurend grote hoeveelheden melanine blijven afscheiden. Die abnormale hoeveelheden melanine worden ongelijkmatig over het huidoppervlak verdeeld en hopen zich hier en daar op tot donkere vlekken.

Hyperpigmentatie kan iedereen treffen. Ze neemt verschillende vormen en afmetingen aan en komt voor bij allerlei huidtypes en bij zowel mannen als vrouwen van elke leeftijd en elke achtergrond.

1. Melasma

Melasma wordt ook wel chloasma genoemd, maar is het bekendst onder de naam “zwangerschapsmasker”, omdat het meestal voorkomt bij vrouwen op vruchtbare leeftijd en dan vooral na de zwangerschap. De symmetrische vlekken met een onregelmatige maar duidelijke begrenzing geven de indruk van een “masker” dat op de zonblootgestelde delen van het gezicht en de hals is aangebracht. De verkleuring is altijd duidelijker zichtbaar tijdens of onmiddellijk na de zonblootstelling, maar het feit dat ze soms hardnekkig is en jarenlang kan blijven aanhouden vormt echt een probleem.

Factoren die de aanleg voor melasma vergroten zijn o.a. genetische achtergond, blootstelling aan UV-straling en zichtbaar licht, vrouwelijke geslachtshormonen tijdens de zwangerschap of een therapie, bepaalde endocriene ziekten (schildklier- of eierstokaandoeningen, enz.) en ook bepaalde medicatie (bijvoorbeeld anti-epileptica) kan melasma veroorzaken.

2. Post-inflammatoire hyperpigmentatie

Dit wordt meestal afgekort tot PIH. De hyperpigmentatie heeft hier vage en onregelmatige contouren en verschijnt naar aanleiding van huidletsels en irritatie.

Er zijn tal van oorzaken die tot PIH kunnen leiden, van een gewone verwonding, brandwonde of insectenbeet tot dermatologische procedures zoals laserbehandeling of dermabrasie. Het kan ook verschijnen na een huidinfectie of inflammatoire huiduitslag zoals acne, contacteczeem of atopische dermatitis. PIH kan ook worden veroorzaakt door overgevoeligheidsreacties op agressieve cosmeticaproducten of na een chemische peeling.

"Mannen en vrouwen van alle leeftijden en huidtypes kunnen te maken krijgen met PIH, maar de aandoening komt frequenter en in intensievere mate voor bij een donkere huid. "

• PIH is bij Afro-Amerikanen het tweede motief om een dermatoloog te raadplegen.
• 65% van de Afro-Amerikanen, 53% van de Latino’s en 47% van de Aziaten raadplegen een dermatoloog voor PIH als gevolg van acne.

3. Zonnevlekken

Lentigines (enkelvoud “lentigo”) zijn beter bekend als zonnevlekken, levervlekken of ouderdomsvlekken. Deze hypergepigmenteerde vlekken verschijnen op zonblootgestelde lichaamsdelen zoals handen, schouders, borst, gezicht en armen. Naarmate men ouder wordt, nemen ze toe in grootte en aantal.

Ze zijn omgevingsgerelateerd (in tegenstelling tot sproeten, die genetisch bepaald zijn) en worden vaak in verband gebracht met zonnebrand en seizoensgebonden zonblootstelling tijdens de jeugd.

• Komt voor bij 90% van de Kaukasische en Aziatische bevolking
• Heel frequent bij 50-plussers

4. Wrijvingszones en delicate huidzones

Hyperpigmentatie kan ook verschijnen op zones waar wrijving, epilatie en kledij mettertijd verkleuring kunnen veroorzaken, zoals de ellebogen, knieën, oksels en bikinilijn. De mechanische wrijving van de huid tegen weefsels kan hyperpigmentatie triggeren, die nog wordt verergerd door aanhoudende, dagdagelijkse wrijving.