Hoe omgaan met atopische opstoten: psychologische implicaties

Bij kinderen tussen 3 maanden en 2 jaar oud kunnen factoren die leiden tot emotioneel leed de ouders, en vooral de moeders, helemaal van de kaart brengen. Ze maken zich zorgen over hoe ze hun kleintje moeten verzorgen, het dieetschema dat ze moeten volgen en meer algemeen, de manier waarop ze de hele situatie moeten aanpakken.

Voor deze leeftijdsgroep is nog een belangrijk probleem het slaaptekort. De kinderen hebben last van de onaangename symptomen van atopische opstoten: hevige jeuk (bij baby’s extra moeilijk om mee om te gaan omdat zij zich niet kunnen krabben en niet kunnen uiten wat er scheelt, een branderig gevoel, verhoogde gevoeligheid bij contact met bepaalde texturen en veelvuldige onderbreking van hun slaap. Deze kinderen worden onrustig en huilen veel, wat stresserend is voor alle gezinsleden en de ouders (veeleer dan de getroffen kinderen) depressief kan maken.

Bij kinderen tussen 4 en 10 en bij tieners kunnen bovenop de lichamelijke ongemakken ook sociale vaardigheidsproblemen opduiken. Vaak hebben ze een laag zelfbeeld, ontwikkelen ze een minderwaardigheidscomplex, kunnen ze minder goed om met stress, vermijden ze contact met anderen, hebben ze moeite om hun emoties onder controle te houden of ontwikkelen ze sociale fobieën. Ook het feit dat hun huidprobleem zichtbaar is voor anderen baart hen veel zorgen – veel mensen denken immers dat hun aandoening besmettelijk is. In die context kan het gebeuren dat kinderen van die leeftijd depressief worden.

We mogen niet uit het oog verliezen dat één van de oorzaken van atopische dermatitis een lage immuniteit is, ongeacht de leeftijd. Hoewel veel mensen het verband niet zien tussen iemands emotionele toestand en een verminderde immuniteit, ligt de verklaring in het feit dat emotionele spanning de immuniteit verzwakt en dat een hoog stress- en angstniveau gelinkt is aan een daling van het zelfgenezend vermogen van de huid.

L'importance de se détendre...

Daarom is het belangrijk dat de patiënten genoeg tijd nemen om te ontspannen en uit te rusten – zo kan een vakantie in een warm, droog klimaat vaak een gunstig effect hebben. Het emotionele evenwicht van de patiënt is heel belangrijk om de ziekte in de hand te houden. In de meeste gevallen moet hulp worden gezocht om de angst of depressie te verminderen en onder controle te krijgen.

Hoewel depressie een ernstige aandoening is, kan het doeltreffend worden behandeld, zeker als het in een vroeg stadium wordt vastgesteld door een deskundige.

Doordat een depressie bij kinderen op heel uiteenlopende manieren tot uiting komt en de symptomen ook vaak verschillen van die bij volwassenen, merken we het vaak niet als een kind lijdt. De klinische manifestaties van depressie bij kinderen variëren afhankelijk van de leeftijd en de cognitieve en emotionele ontwikkeling van het kind. Er is dan ook geen specifieke leeftijd waarop een depressie zich kan voordoen, het kan zowel bij kinderen als bij volwassenen op elk moment in het leven opduiken.

Angst wijst daadwerkelijk op persoonlijk lijden en kan een ernstige impact hebben op het leven van kinderen, op hun schoolprestaties en op vriendschappen en familierelaties. Bovendien lopen kinderen met angsten een hoog risico om later angstige volwassenen te worden. Op volwassen leeftijd kan die angst een ongunstig effect hebben op hun arbeidsgeschiktheid en op hun relaties met familie en omgeving, wat een ernstige handicap kan gaan vormen.

Psychotherapeutische sessies kunnen corrigerend werken op de negatieve zelfperceptie en op het gedrag dat samenhangt met deze cognitieve mechanismen (laag zelfbeeld, perfectionisme, impulsiviteit, sociale angst), die vaak voorkomen bij patiënten met atopische dermatitis. In de laatste fase van de therapie werkt de psycholoog een strategie uit die de patiënt zal helpen om het hoofd te bieden aan een eventuele latere emotionele terugval, om de invloed ervan op het leven van de patiënt minimaal te houden.

Carmen Hotar Grigorescu – Klinisch psychologe