Basics over acne, de belangrijkste reden voor het raadplegen van een dermatoloog

Het is ongetwijfeld de huidaandoening die de meeste mensen treft: 80% van de tieners en meer dan 40% van de volwassenen heeft er last van. Op een of ander moment worden we allemaal geconfronteerd met acne. Hoewel het een goedaardige aandoening is, kan ze een enorme impact hebben op het zelfbeeld en de levenskwaliteit. Vandaar dat men er toch niet licht mag over gaan.

Om de strijd tegen puistjes voor eens en altijd te winnen, moet je kijken naar de verschillende mechanismen die bij acne aan het werk zijn. Inzicht in de oorzaken, wie er last van heeft en wat de verschillende soorten acne zijn, dat is wat wij jou hier gaan uitleggen!

Wat zijn de 4 oorzaken van acne?

causes acné

Er zijn diverse oorzaken van imperfecties in het gezicht of op andere lichaamszones.

Waar komt dat lelijke acnepuistje vandaan dat ‘s nachts is gegroeid en dat je 's morgens in de spiegel ontdekt? Het is het gevolg van een anomalie in het haarzakje, dat instaat voor de afscheiding van talg, die onze huid beschermt. Haarzakjes (talgklierfollikels) zijn aanwezig op bijna het hele lichaam (vooral op de hoofdhuid, het gezicht, de borst en de bovenrug) en functioneren als een duo: een haartje is via het talgklierkanaaltje verbonden met een talgklier, die zelf onder de opperhuid ligt.

Bij een gezonde huid wordt er een normale, voldoende hoeveelheid talg geproduceerd. Dat stroomt naar buiten om daar een beschermende hydrolipidenfilm te vormen. Alles OK! Maar de activiteit van de talgklieren wordt geregeld door hormonen, met name mannelijke hormonen. Van daaruit kunnen 4 soorten functiestoornissen ontstaan, meestal gelijktijdig.

Bij een vette huid of tijdens de puberteit kan de talgproductie overmatig zijn. Dit wordt hyperseborroe genoemd: de huid produceert te veel talg, ze gaat glimmen, de poriën verwijden zich en het gevaar bestaat dat dit teveel aan talg het talgklierkanaaltje gaat blokkeren, waarlangs het normaal gezien wordt afgevoerd.

Ook de kwaliteit van de talg speelt een rol bij de vorming van imperfecties. Uit studies hierover blijkt dat de talg bij mensen met acne niet identiek is aan die van mensen met een gezonde huid.

De talg bij mensen met acne vertoont een tekort aan vitamine E, waardoor hij gevoeliger is voor oxidatie van de lipiden en meer bepaald het squaleen dat hij bevat. Hierdoor wordt hij sterk irriterend voor de huid, met een hoog comedogeen vermogen. Die gewijzigde talgsamenstelling wordt dysseborroe genoemd.

Tegelijk gaat de huid ook verdikken door een proces van hyperkeratinisatie: de huidcellen vermenigvuldigen zich en door die overproductie raakt het talgklierkanaaltje verstopt. Resultaat: de talg kan niet normaal wegvloeien en er vormen zich comedonen onder de huid. Als het open comedonen zijn, zijn dat zwarte puntjes. Als ze gesloten zijn, dan zijn het witte puntjes of microcysten.

Tenslotte zijn er dan nog bacteriën die zich gemakkelijk vermenigvuldigen in de talgklierfollikels van een vette of acnegevoelige huid omdat talg voor hen een zeer gunstig milieu vormt.

Acnespecialisten hebben een bacterie geïdentificeerd die een bijzondere affiniteit heeft met de dysseborroe die typisch is voor de acnegevoelige huid, Cutibacterium acnes, tot voor kort Propionibacterium acnes genoemd. De talg die van samenstelling is veranderd, bevordert de vermenigvuldiging ervan in de talgklier. Hierdoor raakt de bacteriepopulatie dan uit balans.

Zoals altijd bij een infectie, reageert het organisme met een ontsteking. Dit is het laatste stadium van inflammatoire acne, waarbij de oorspronkelijke comedo evolueert naar een ontstoken rood puistje, of een papel in dermatologische taal.

Dat is in een notendop de evolutie van acne, een huidprobleem dat de belangrijkste reden vormt tot het consulteren van een dermatoloog. Het is ongetwijfeld de huidaandoening die de meeste mensen treft: 80% van de tieners en meer dan 40% van de volwassenen heeft er last van.

Te veel talg, stress, voeding, vervuiling… Gezien de sterke toename van acne bij volwassenen na de leeftijd van 30 jaar, zijn er de laatste tijd nieuwe hypothesen naar voren geschoven om deze late acne te proberen verklaren, naast de hierboven uiteengezette biologische processen.

Dermatologen wijzen ook op andere mogelijke factoren, zoals milieuvervuiling, het moderne voedingspatroon of stress. Men mag echter niet uit het oog verliezen dat het hier vaak om vermoedens gaat, die door meer studies moeten worden bevestigd.

Vervuiling

Vervuiling wordt rechtstreeks gelinkt aan verschillende huidziekten, en zou ook een rol kunnen spelen bij de talgsamenstelling. Vermits de opperhuid doorlaatbaar is, is zij niet ongevoelig voor externe omstandigheden. Milieuvervuiling kan met name een invloed hebben op de aard van de talg en bijgevolg op het microbioom van de huid, door een onevenwicht te veroorzaken tussen de goede en slechte bacteriën die op het huidoppervlak leven.

Voeding

Van voeding wordt al heel lang vermoed dat die een rol speelt bij acne. Ook hier weer lijken die vermoedens te worden bevestigd door recente studies. Met name zuivelproducten en suiker zouden moeten worden vermeden bij inflammatoire acne.

Chronische stress

Chronische stress is niet zonder gevolgen voor het biologisch evenwicht. Sommigen suggereren dat er een toename is van de testosteronproductie bij volwassen vrouwen, die verband houdt met veranderingen in levensstijl. De toename van mannelijke hormonen zou dan een verklaring kunnen zijn voor het steeds toenemende aantal gevallen van late acne bij volwassen vrouwen.

Volwassenen, tieners, baby’s: wie kunnen er allemaal acne krijgen?

Tieners natuurlijk! Maar zij niet alleen... Acne lijkt een ziekte te zijn die steeds meer volwassenen treft, overal ter wereld, sommigen spreken zelfs van een ware epidemie, vooral in Azië.

Tieneracne

Deze vorm van acne komt enorm veel voor en wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door het op gang komen van de hormoonwerking aan het begin van de puberteit, waarbij zowel bij meisjes als bij jongens androgenen worden afgescheiden.

"Acne begint meestal tussen de leeftijd van 12 en 15 jaar, in 69% van de gevallen*."

Artsen stellen echter vast dat acneproblemen sinds enkele jaren steeds vroeger opduiken, wat een verbad houdt met de toename van het aantal gevallen van vroegtijdige puberteit.

In de puberteit wordt de overproductie van talg gevolgd door de eerste laesies, het gaat klassiek om retentionele acne met hoofdzakelijk mee-eters en microcysten. Na verloop van tijd kan bacteriële proliferatie leiden tot een meer inflammatoire evolutie. Puistjes en puistjes zijn gelokaliseerd in het gezicht, op het decolleté en op de rug, soms op de schouders en de borst.

De hormoonproductie is tijdens heel die periode vaak heel onregelmatig, maar gaat zich na enkel jaren vanzelf reguleren. Daarom verdwijnt het probleem van acnepuistjes meestal spontaan aan het einde van de puberteit.

^{*Studie Arcane Research Frankrijk – februari 2017}

Acne bij volwassenen

" 1 persoon op 4 in de leeftijdscategorie van 20 tot 40 jaar in Frankrijk zegt acne te hebben *."

Dit kan soms worden veroorzaakt door een aanhoudend hormonaal onevenwicht, maar dergelijke gevallen zijn vrij zeldzaam en gaan gepaard met andere typische verschijnselen, zoals overmatige lichaamsbeharing, haaruitval en aanzienlijke gewichtstoename bij vrouwen.

Andere bijzondere gevallen zijn zwangere vrouwen, die tijdens of na de zwangerschap ingrijpende hormonale wijzigingen ondergaan die kunnen leiden tot een terugkeer van acne. Die massale impregnatie met hormonen verklaart ook de acne bij zuigelingen, die soms na de geboorte verschijnt en daarna vanzelf verdwijnt zonder dat behandeling nodig is.

Sommige volwassenen kunnen ook een uitbraak van acne krijgen, terwijl ze daar als tiener geen last van hadden. Anderen daarentegen kwamen nooit van hun tieneracne af.

Doordat de situaties zo verschillen, zijn specialisten gaan twijfelen aan het feit dat er specifieke oorzaken zouden zijn voor acne bij volwassenen. Het staat vast dat acne bij volwassenen een uitgesproken inflammatoire component heeft, ook al is er ook sprake van mee-eters en komen diepe cysten vaker voor.

We weten nu dat de laesies uiteindelijk erg lijken op die van tieneracne: mee-eters, microcysten, papels, pustels. Zij zijn echter meer gelokaliseerd op de onderkant van het gezicht, langs de kaaklijn en op de kin bij volwassen vrouwen, en op de bovenrug bij volwassen mannen.

De oorzaken van deze late acne zijn nog steeds slecht begrepen, maar er lijkt een hele waaier aan samen optredende ongunstige factoren te zijn.

^{*Studie Arcane Research Frankrijk – februari 2017}

Hoe herken je de verschillende soorten acne?

Acne-gerelateerde imperfecties worden ingedeeld in verschillende types, maar het is soms moeilijk om er wijs uit te raken, omdat ze vaak tegelijkertijd voorkomen. Retentionele acne, inflammatoire acne, cystische acne... Hier lees je hoe je ze kan identificeren en elk puistje bij zijn naam kan noemen…

Retentionele acne

L’acné rétentionnelle

Typische symptomen: een glimmende huid door een teveel aan talg, sterk zichtbare, grote poriën en comedonen. Die laatste worden in twee types onderverdeeld: open comedonen (zwarte puntjes) en gesloten comedonen (onderhuidse microcysten die in reliëf zichtbaar zijn).

De zwarte kleur wordt veroorzaakt door het oxideren van huidlipiden bij contact met de lucht. Microcysten zijn dan weer wit of rood, afhankelijk van de graad van ontsteking.

Inflammatoire acne

L’acné inflammatoire

Inflammatoire acne is een verder gevorderde vorm, waarbij rode puistjes of zelfs papels verschijnen.

Kenmerkend zijn de rode, verheven, pijnlijke puistjes. Dit type puistje komt overeen met het volgende stadium van retentionele acne, wanneer de Cutibacterium acnes bacteriën zich in de laesies vermenigvuldigen en een ontstekingsreactie veroorzaken. Afhankelijk van hun evolutie worden ze papels, pustels of noduli genoemd.

Cystische acne

L’acné kystique

Cystische acne is een ernstiger vorm van acne die heel onaangenaam kan worden in het dagelijks leven.

Het is de laatste fase van het proces, en vaak heel moeilijk om mee te leven. Slecht behandelde ontstekingsletsels hebben zich ontwikkeld tot diepe, pijnlijke cysten die met opstoten evolueren. Alleen een dermatoloog kan ze verwijderen. De oorspronkelijke comedo is omhuld door een hard omhulsel en blokkeert de talg. Probeer niet om cysten te doorprikken, want dan krijg je gegarandeerd littekens.

Zeldzame en ernstige vormen van acne

Acne conglobata is een variant van nodulaire acne, die tienerjongens of mannen tussen 18 en 30 jaar treft. Voor deze aandoening is er nog steeds geen verklaring. Ze begint met een zeer uitgesproken hyperseborroe, waarna zich letsels van allerlei aard voordoen, die snel ontstekingsverschijnselen vertonen. Diepe cysten die met elkaar verbonden zijn, veroorzaken soms abcessen. Het treft vooral de rug, maar kan zich snel uitbreiden van de schouders naar de buik en de billen. Acne conglobata is behandelbaar maar veroorzaakt meestal ernstige littekenvorming.
Acne fulminans komt vaker voor bij tienerjongens. Het is een acute vorm van acne die zich manifesteert als ontstoken en geïnfecteerde knobbeltjes, met koorts en gewrichtsproblemen. Dit moet worden behandeld met antibiotica.