Oplossingen en behandelingen7

Psoriasis en seborroïsche dermatitis

Roodheid in combinatie met schilfers op de gezichts-, lichaams- of hoofdhuid kan een symptoom zijn van twee chronische huidaandoeningen die specifiek voorkomen op een gevoelige en reactieve huid: seborroïsche dermatitis en psoriasis.

Seborroïsche dermatitis is een ontsteking van de huid, met roodheid en schilfering die zich vooral in het gezicht en op de hoofdhuid voordoen.

In het gezicht zijn vooral de vette zones getroffen (zones met veel talgklieren), aan weerszijden van de neus, in de plooien langs de neusvleugels (nasolabiaalplooien), op en tussen de wenkbrauwen en aan de uitwendige gehoorgangen. De hoofdhuid is de plaats bij uitstek waar de aandoening zich manifesteert, met ontsteking en schilfering die verder reiken dan de hoofdhuid. Ook andere behaarde zones kunnen getroffen zijn, zoals de bewegende ooglidrand (verantwoordelijk voor blefaritis), zelfs de schaamstreek en bij mannen de baard of de sternale regio.

Op de hoofdhuid zijn de schilfers meestal gelig en vet en blijven niet of nauwelijks op de hoofdhuid vastzitten. Ze kunnen soms voorbij de haargrens, tot op het voorhoofd voorkomen. Zie rubriek "Haarroos en schilfers in het haar en op de hoofdhuid" hier.
Seborroïsche dermatitis evolueert in episoden, afgewisseld met perioden waarin zich weinig of geen symptomen voordoen. De inflammatoire opstoten kunnen seizoensgebonden zijn of worden getriggerd door stress. In de winter manifesteert de aandoening zich vaak sterker.
De symptomen variëren, maar jeuk en een branderig gevoel komen heel vaak voor.

Bij wie komt SD voor?

Deze pathologie komt frequent voor bij volwassenen (3% van de bevolking) – meer in het bijzonder jongvolwassenen – maar is ook heel vaak tijdelijk te zien bij baby’s (71% van de baby’s). De zogenaamde "melkkorstjes" bij zuigelingen zijn één van de manifestaties van seborroïsche dermatitis.

Wat zijn de oorzaken van SD?

Hoewel seborroïsche dermatitis plots kan opduiken als gevolg van bepaalde omstandigheden, verschijnen de symptomen meestal bij kerngezonde jonge volwassenen.

Diverse factoren spelen hierbij een rol:

De hoeveelheid sebum

Gisten (schimmels) van het type Malassezia die aanwezig zijn op de huid (saprofyte flora)

De immuunrespons van de persoon in kwestie ten opzichte van schimmels die de huid irriteren en doen ontsteken.

De chronische en recidiverende aard van seborroïsche dermatitis en de roodheid, al dan niet met schilfers, in het gezicht of op de hoofdhuid tasten de levenskwaliteit van de patiënt sterk aan, zowel door de sociale belemmering als door de functionele hinder (jeuk, branderigheid…).

Hoe herken je psoriasis?

Psoriasis is een chronische, niet besmettelijke huidaandoening die 2 tot 3% van de bevolking treft. Ze kan op elke leeftijd opduiken. Specifieke triggerfactoren kunnen een genetische aanleg aan het licht brengen en de letsels doen ontstaan.

Psoriasisplaques zijn rood (erythemateus) en bedekt met dikke, witachtige schilfers. Ze zijn duidelijk afgebakend, de overgang naar de onaangedane huid is scherp begrensd.

Klassieke zones waar de plaques voorkomen, zijn de ellebogen en de knieën (zones die onderhevig zijn aan microtraumatismen), maar ze kunnen in principe op elke huidzone verschijnen en de vaakst getroffen zone is de hoofdhuid (in het bijzonder op het achterhoofd). Psoriasis die zich voordoet in de lichaamsplooien (liezen, oksels,…) wordt psoriasis inversa genoemd en gaat met weinig of geen schilfering gepaard. Ook de nagels kunnen soms op diverse manieren worden aangetast (verdikking, putjes, vervormingen).
Er is ook een vorm van psoriasis (psoriasis guttata) waarbij de huid heel kleine, “druppelgrote” plekjes of bultjes op een ondergrond van erytheem (roodheid) vertoont.

De letsels kunnen gepaard gaan met jeuk en zelfs een branderig gevoel in de huidplooien. Psoriasis kan de levenskwaliteit sterk aantasten, vooral als de aandoening zich uitgebreid of op bijzonder storende of zichtbare plaatsen manifesteert.
Behalve huidklachten kan psoriasis ook gewrichtsklachten geven. Dit is het geval bij ongeveer 25 % van de psoriasispatiënten met huidklachten. Deze zogenaamde psoriasis artritis kan zich voordoen aan de wervelkolom (axiale psoriasis) of aan de perifere gewrichten (meer bepaald de vingergewrichten).

Bij wie komt psoriasis voor?

Psoriasis komt zowel bij mannen als bij vrouwen van alle leeftijden voor. In een derde van de gevallen neemt de ziekte echter een aanvang vóór de leeftijd van 20 jaar en ze verschijnt ook frequent tussen de leeftijd van 20 en 40 jaar.

Wat zijn de oorzaken van psoriasis?

In 30 tot 40% van de gevallen komt psoriasis familiaal voor. Er is geen systematische overerving doordat meerdere genen betrokken zijn (de aandoening is wat men noemt “multigeen”).

Lokaal op de huid is een versnelde vernieuwing van de epidermis verantwoordelijk voor het ontstaan van plaques. Als men aanleg heeft voor de aandoening, zijn er een aantal duidelijke triggerfactoren

Klimaatschommelingen

vooral periodes van koude

Ontstekingsfactoren

met name neuskeelholte-infecties

Psychologische stress

de huid wordt beïnvloed door neurotransmitters en hier is ze "te reactief"

Lokale verwondingen

verbranding, wrijving en zelfs krabben

Bepaalde geneesmiddelen

synthetische malariamiddelen, bepaalde geneesmiddelen tegen hoge bloeddruk, lithiumzouten, bepaalde specifieke oogdruppels …

Dokters kennen deze geneesmiddelen en het is dan ook niet aangewezen een nuttige behandeling stop te zetten zonder dat bewezen is dat ze verantwoordelijk is.

Vaak, hoewel niet systematisch, stelt men bepaalde pathologieën of ongezonde gewoonten vast bij mensen met psoriasis: het metaboolsyndroom (verscheidene symptomen, zoals overgewicht, hyperlipidemie (teveel cholesterol in het bloed), hyperglycemie (te hoge bloedsuikerspiegel) of hoge bloeddruk), overmatig alcoholgebruik, roken.

Heb je last van roodheid die gepaard gaat met schilfering, raadpleeg dan je dermatoloog zodat die de diagnose kan stellen en je kan vertellen of je seborroïsche dermatitis, psoriasis of een andere aandoening hebt.

In bepaalde specifieke gevallen zal de dokter op zoek gaan naar een factor die verantwoordelijk is voor het ontwikkelen van seborroïsche dermatitis. Maar in de overgrote meerderheid van de gevallen gaat hij/zij gewoon een aangepaste behandeling voorschrijven, meestal met antimycotica (antischimmelmiddelen). Mensen met seborroïsche dermatitis moeten niet-irriterende producten gebruiken en daarnaast begrijpen dat de aandoening chronisch en recidiverend is, dus aanvaarden dat onderhoudsbehandeling noodzakelijk is.

De gebruikte mycotica zijn shampoos en gezichtscrèmes. In bepaalde gevallen wordt ook lithium in de vorm van een gel gebruikt. Gebruik geen producten met cortisone op het gezicht; die bieden weliswaar snel verlichting, maar maken de huid gevoeliger en hebben op middellange termijn een zeer negatief effect.

De arts zal in eerste instantie nagaan hoe uitgebreid de psoriasis is, wat de impact ervan is en of er al dan niet sprake is van een metaboolsyndroom en van overmatig alcoholgebruik of roken. Hij gaat ook na of er al dan niet ook sprake is van reuma en of een specifieke triggerfactor of bevorderende factor kan worden gevonden.

Stoppen met krabben is van cruciaal belang, want krabben werkt plaques in de hand. Ook het stopzetten van ongezonde gewoonten (alcohol, roken) is meer dan wenselijk.
Het gebeurt slechts zelden dat psoriasis resistent is tegen behandeling, want er bestaan heel wat behandelingen, aangepast aan de diverse vormen. Gelukkig zijn de meeste gevallen van psoriasis eerder licht of matig van omvang en vergen ze geen “zware” behandeling. Meestal volstaan lokale behandelingen dus, maar die moeten wel met de nodige regelmaat worden aangebracht omdat het om een chronische aandoening gaat. Als de behandeling wordt stopgezet, duiken de symptomen weer op.

Lokale behandelingen zijn onder andere corticoïden en vitamine D-derivaten. Ook dagelijkse aanbrengen van hydraterende crème is van groot belang om recidieven tegen te gaan: op een droge huid doen zich gemakkelijker recidieven voor. Voor de schilfering op de hoofdhuid zijn er keratolytische behandelingen (salicylzuur, ureum).
Algemene behandelingen zijn o.a.: fototherapie bij de dermatoloog, retinoïden, methotrexaat, ciclosporine en biotechnologische geneesmiddelen.

Denk erom dat SD en psoriasis niet besmettelijk zijn. Preventie bestaat in de eerste plaats uit het beperken van de uitlokkende of bevorderende factoren, zoals krabben, dat de plaques in stand houdt, en irriterende of onaangepaste producten.

Bij psoriasis moeten ook temperatuurschommelingen en koude worden vermeden.

Beide aandoeningen verbeteren over het algemeen door zon en zwemmen in zee. Hoewel het moeilijk is om SD en psoriasis definitief te genezen, mag men de moed niet verliezen en moet men goed voor ogen houden dat regelmatige verzorging leidt tot langdurige remissie en de levenskwaliteit van de patiënten sterk verbetert.

Bioderma - Woman protecting from the sun

Kies voor het wassen zachte, kalmerende reinigingsproducten met zeer hoge tolerantie: zonder parfum, zonder bewaarmiddelen en zonder tensiden. Dep het gezicht heel voorzichtig droog, zonder wrijven. Meer over de verzorging van haar en hoofdhuid bij SD vind je hier.

Bij een afschilferende huid is hydratatie van essentieel belang. Breng 1 tot 2 keer per dag voorzichtig een verzorgingsproduct met zeer hoge tolerantie (zonder parfum, zonder bewaarmiddelen en zonder tensiden) aan, dat ontstekingsreacties bestrijdt.

Je kunt ook 1 tot 2 keer per week een intensief hydraterend masker aanbrengen. Als de toestand van de huid verbetert, is het toch van belang om de verzorging nog vele maanden verder te blijven aanhouden, want de ontsteking blijft nog lange tijd aanwezig, ook als de symptomen niet meer zichtbaar zijn.

Bij psoriasis is het belangrijk om in de winter een droge huid onder invloed van de kou tegen te gaan en de huid intensief te hydrateren, van kop tot teen.